تفاوت قلاویز دستی و ماشینی؛ از دقت تا سرعت در رزوه‌زنی حرفه‌ای
در دنیای ساخت قطعات فلزی و تراشکاری دقیق، قلاویز یکی از اصلی‌ترین ابزارها برای ایجاد رزوه (دنده‌ی داخلی) است. اما زمانی که برای خرید قلاویز به بازار یا فروشگاه‌های آنلاین مثل ابزار تی‌ام سر می‌زنید، معمولاً با دو نوع اصلی روبه‌رو می‌شوید: قلاویز دستی و قلاویز ماشینی.
سؤال اصلی اینجاست:
تفاوت قلاویز دستی و ماشینی در چیست؟ کدام یک برای کار شما مناسب‌تر است؟ و آیا واقعاً ارزش دارد برای مدل ماشینی هزینه بیشتری پرداخت کنیم؟
اگر با مفهوم رزوه‌زنی و ابزارهای مربوط به آن آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی «مقایسه حدیده و قلاویز؛ راهنمای جامع رزوه‌زنی دقیق در صنعت و کارگاه» را مطالعه کنید تا درک بهتری از عملکرد هر دو ابزار داشته باشید.
در این مقاله از بلاگ ابزار تی‌ام، به‌صورت کامل و کاربردی تفاوت این دو نوع قلاویز را از نظر ساختار، جنس، دقت، سرعت و نوع استفاده بررسی می‌کنیم تا انتخابی مطمئن و هوشمندانه داشته باشید.
قلاویز چیست و چرا دو نوع دارد؟
قلاویز ابزاری است برای رزوه‌زنی داخل سوراخ‌ها تا بتوان در آن پیچ بست یا قطعات را به هم متصل کرد. این ابزار در واقع برعکس حدیده عمل می‌کند که رزوه‌ی خارجی می‌سازد.
وجود دو نوع دستی و ماشینی به دلیل تفاوت در روش اعمال نیرو و نوع کاربری است:
-
قلاویز دستی با نیروی دست و آچار مخصوص چرخانده می‌شود.
-
قلاویز ماشینی توسط دریل، دستگاه تراش یا ماشین رزوه‌زنی به‌کار می‌رود.
هرکدام از این ابزارها ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند که در ادامه بررسی می‌کنیم.
ساختار قلاویز دستی و ماشینی
هر دو نوع قلاویز از بخش‌های مشابهی تشکیل شده‌اند: دندانه برش، شیار خروج براده، قسمت هدایت و ساقه (Shank).
اما تفاوت قلاویز دستی و ماشینی در جزئیات طراحی آن‌ها باعث عملکرد متفاوتی می‌شود.
قلاویز دستی
-
معمولاً در سه عدد برای هر سایز عرضه می‌شود: ابتدایی، میانی و نهایی.
-
زاویه‌ی براده کمتر است تا کنترل بیشتری در رزوه‌زنی دستی ایجاد شود.
-
شیارهای خروج براده بازترند تا هنگام کار با دست، براده راحت‌تر خارج شود.
-
ساقه‌ی آن کوتاه‌تر و ضخیم‌تر است تا در آچار قلاویزگیر محکم‌تر قرار گیرد.
قلاویز ماشینی
-
در هر سایز معمولاً یک عدد کافی است (زیرا به‌صورت خودکار عمل می‌کند).
-
زاویه‌ی براده بیشتر برای افزایش سرعت برش.
-
دارای شیارهای مخصوص برای خروج سریع‌تر براده در سرعت بالا.
-
معمولاً سطح آن پوشش‌دار است (TiN یا HSS) برای مقاومت در برابر حرارت.
قلاویز حدیده متال استارمدل p20 مجموعه 32 عددی
مشخصات
-
ابعاد بسته‌بندی26×4×11 سانتی‌متر
-
وزن1.250 گرم
-
ویژگی‌های مته و سریبستهبندی مجموعه
-
توضیحات مجموعه- دارای شیار - دارای 3 عدد قلاویز m3 - دارای 3 عدد قلاویز m4 - دارای 3 عدد قلاویز m5 - دارای 3 عدد قلاویز m6 - دارای 3 عدد قلاویز m8 - دارای 3 عدد قلاویز m10 - دارای 3 عدد قلاویز m12 - دارای حدیده به سایزهای m3، m4، m5، m6، m8، m10، m12 - دارای 1 عدد دسته حدیده به طول 22 سانتی متر - دارای 1 عدد دسته قلاویز با فک متحرک به طول 20 سانتی متر - دارای پیچ گوشتی ساعتی به طول 10 سانتی‌متر - دارای کاتر در سایزهای 0.6، 0.7، 0.75، 0.8، 2.7، 0.5، 2.8، 1.75، 1.5، 1.25، 0.9
-
جنس کالافلز
-
کاربریفلز
-
وزن بسته بندی1.250 کیلوگرم
-
سایر توضیحات- دارای بسته بندی فلزی قفل دار با 16×4×11 سانتی‌متر و وزن 1.275 گرم
قلاویز چپ گرد دو طرفه مدل 1.2-3.4 سایز 50-25 میلی متر
عملکرد و روش کار
قلاویز دستی
-
با آچار مخصوص قلاویزگیر استفاده می‌شود.
-
باید به‌آرامی بچرخد، در هر دور کمی برگشت داده شود تا براده‌ها خارج شوند.
-
نیاز به تجربه، دقت و حوصله دارد.
-
مناسب برای کارگاه‌های آموزشی، تعمیرگاه‌ها و کارهای کم‌تعداد.
قلاویز ماشینی
-
با دریل ستونی، تراش یا دستگاه CNC استفاده می‌شود.
-
سرعت برش بالا و نیروی یکنواخت دارد.
-
رزوه‌زنی در تعداد زیاد و زمان کم انجام می‌شود.
-
مناسب برای خطوط تولید و کارگاه‌های صنعتی حرفه‌ای.
جدول مقایسه تفاوت قلاویز دستی و ماشینی
| ویژگی‌ها | قلاویز دستی | قلاویز ماشینی |
|---|---|---|
| روش استفاده | با آچار و نیروی دست | با دستگاه یا دریل |
| تعداد قلاویز در هر سایز | ۳ عدد (ابتدایی، میانی، نهایی) | ۱ عدد |
| سرعت کار | پایین | بسیار بالا |
| دقت رزوه | متوسط تا بالا | بسیار بالا و یکنواخت |
| مناسب برای | کارگاه‌های کوچک و آموزشی | صنایع، تولید انبوه |
| قیمت | ارزان‌تر | گران‌تر |
| طول عمر | کمتر | بیشتر (در صورت نگهداری صحیح) |
| خروج براده | دستی و کندتر | سریع و اتوماتیک |
| نیاز به مهارت خاص | بیشتر | کمتر (در دستگاه انجام می‌شود) |
جنس و متریال ساخت قلاویزها
جنس قلاویز تأثیر زیادی در دقت و عمر مفید آن دارد. در هر دو نوع دستی و ماشینی، متداول‌ترین متریال‌ها عبارت‌اند از:
-
فولاد کربنی: مناسب فلزات نرم و کارهای سبک
-
HSS (فولاد تندبر): مقاوم در برابر حرارت، مناسب برای فولاد و چدن
-
پوشش تیتانیوم (TiN): برای افزایش دوام و کاهش اصطکاک
-
کاربیدی: مخصوص کارهای سنگین و تولید انبوه
اگر با فلزات سخت مثل فولاد ضدزنگ کار می‌کنید، قلاویز HSS یا کاربیدی بهترین انتخاب است.
کاربرد قلاویز دستی و ماشینی در فلزات مختلف
| نوع فلز | نوع قلاویز پیشنهادی | توضیح |
|---|---|---|
| آلومینیوم و برنج | قلاویز دستی یا ماشینی HSS | نیروی کم، سرعت متوسط |
| فولاد معمولی | قلاویز ماشینی HSS | دقت بالا و سرعت بیشتر |
| چدن | قلاویز کاربیدی | جلوگیری از لب‌پریدگی |
| استیل | قلاویز ماشینی با پوشش TiN | مقاوم در برابر حرارت بالا |
| فلزات نرم | قلاویز دستی فولاد کربنی | کنترل آسان و رزوه تمیز |
مزایا و معایب قلاویز دستی
مزایا:
-
قیمت پایین‌تر
-
کنترل بهتر در پروژه‌های کوچک
-
مناسب برای آموزش و تمرین
معایب:
-
سرعت کم
-
نیاز به مهارت بیشتر
-
خطر شکستن ابزار در فشار زیاد
مزایا و معایب قلاویز ماشینی
مزایا:
-
سرعت بالا در رزوه‌زنی
-
دقت بالا و رزوه‌های یکنواخت
-
مناسب برای کارهای صنعتی سنگین
معایب:
-
قیمت بالاتر
-
نیاز به دستگاه مخصوص
-
حساسیت در تنظیم سرعت و فشار
نکات مهم هنگام خرید قلاویز دستی و ماشینی
-
جنس ابزار: حتماً متریال HSS یا پوشش TiN انتخاب کنید تا عمر طولانی‌تری داشته باشد.
-
نوع رزوه (متریک یا اینچی): متناسب با استاندارد کار خود انتخاب کنید.
-
سایز قلاویز: از M3 تا M12 پرکاربردترین سایزها در کارگاه‌ها هستند.
-
برند: برندهایی مثل Insize، Kenmaster، Yato و TopTul از بهترین تولیدکننده‌ها هستند.
-
کیفیت آچار و کیف نگهدارنده: اگر ست کامل می‌خرید، به کیفیت قلاویزگیر و جعبه هم دقت کنید.
برای آشنایی کامل‌تر با انواع قلاویز، ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها، حتماً مقاله‌ی «انواع حدیده و نکات فنی رزوه‌زنی؛ کدام مدل برای شما مناسب‌تر است؟» را در بلاگ ابزار تی‌ام بخوانید تا انتخاب حرفه‌ای‌تری داشته باشید.
خطاهای رایج در استفاده از قلاویز
-
اعمال نیروی زیاد و مستقیم در شروع کار
-
عدم خروج براده‌ها هنگام رزوه‌زنی
-
استفاده از قلاویز کند یا لب‌پریده
-
رزوه‌زنی خشک بدون روغن مخصوص
-
انتخاب نادرست سایز قلاویز نسبت به قطر سوراخ
چگونه عمر قلاویز خود را افزایش دهیم؟
-
همیشه از روغن برش مخصوص استفاده کنید.
-
ابزار را پس از هر بار استفاده تمیز و خشک کنید.
-
هر چند وقت یک‌بار قلاویز را کالیبره یا بررسی زاویه براده‌ها کنید.
-
قلاویزهای شکسته یا لب‌پریده را بلافاصله تعویض کنید.
خرید قلاویز دستی و ماشینی از ابزار تی‌ام
فروشگاه ابزار تی‌ام مجموعه‌ای کامل از انواع قلاویز دستی و ماشینی را از برندهای معتبر جهانی عرضه می‌کند.
در ابزار تی‌ام می‌توانید ابزار موردنظر خود را بر اساس سایز، جنس، نوع رزوه و برند انتخاب کنید.
ویژگی‌های خرید از ابزار تی‌ام:
-
ضمانت اصالت کالا
-
تنوع بالا در مدل‌ها و سایزها
-
مشاوره تخصصی رایگان
-
ارسال سریع به سراسر ایران
برای مشاهده و خرید انواع قلاویز، به صفحه ابزار تی‌ام مراجعه کنید و با خیال راحت انتخاب کنید.
جمع‌بندی
شناخت تفاوت قلاویز دستی و ماشینی به شما کمک می‌کند ابزار درست را برای نیاز خود انتخاب کنید.
اگر کارهای سبک، آموزشی یا کم‌تعداد انجام می‌دهید، قلاویز دستی انتخاب اقتصادی و قابل‌کنترل‌تری است.
اما اگر در خطوط تولید یا کارگاه صنعتی فعالیت دارید، قلاویز ماشینی با سرعت و دقت بالاتر بهترین گزینه است.
در نهایت، خرید از فروشگاهی معتبر مانند ابزار تی‌ام تضمین می‌کند ابزاری دقیق، بادوام و متناسب با نیازتان در اختیار داشته باشید.
