تفاوت قلاویز چپگرد و راستگرد؛ کدام برای کار شما مناسبتر است؟
در هر کارگاهی که با رزوهکاری سروکار دارد؛ از تراشکاری و ساخت قطعات فلزی گرفته تا تعمیرات خودرو و دستگاههای صنعتی؛ نام قلاویز همیشه میان ابزارهای ضروری دیده میشود. اما نکتهای که بسیاری از کاربران تازهکار یا حتی نیمهحرفهای کمتر توجه میکنند، نوع جهت رزوه است. قلاویزها در دو گروه اصلی دستهبندی میشوند: چپگرد و راستگرد.
اغلب افراد فقط با قلاویز راستگرد آشنا هستند، چون این نوع در ۹۰٪ کارهای روزمره استفاده میشود. اما قلاویز چپگرد هم کاربردهای بسیار مهمی دارد؛ از خارجکردن پیچ شکسته گرفته تا ساخت رزوههایی که در اثر چرخش و لرزش باز نشوند.
انتخاب اشتباه بین این دو نوع قلاویز میتواند رزوه را خراب کند، باعث شکست ابزار شود یا حتی قطعه را غیرقابل استفاده کند. به همین دلیل شناخت دقیق تفاوت قلاویز چپگرد و راستگرد برای هر کارگاه و تعمیرکاری ضروری است.
در این مقاله از ابزار تیام، بهطور کامل و با زبانی ساده اما حرفهای، تفاوتها، کاربردها، روش تشخیص، جدول مقایسه، و راهنمای خرید بهترین مدلها را بررسی میکنیم.
قلاویز راستگرد چیست؟
برای درک تفاوتها، ابتدا باید قلاویز راستگرد را بشناسیم. این نوع قلاویز همان ابزار استاندارد و رایجی است که تقریباً همه با آن کار کردهاند.
رزوهای که قلاویز راستگرد ایجاد میکند طوری طراحی شده که پیچ با چرخش ساعتگرد (راستگرد) سفت میشود. این سیستم رایجترین استاندارد رزوه در جهان است و تقریباً تمام اتصالات معمولی با رزوه راستگرد ساخته میشوند.
قلاویز راستگرد در دو حالت دستی و ماشینی عرضه میشود و برای هر نوع فلزی از آلومینیوم تا فولاد سخت کاربرد دارد.
در کارهای عمومی، ساخت پیچومهرههای استاندارد، سازهها، قطعات مکانیکی و تراشکاری عمومی، قلاویز راستگرد انتخاب اولیه هر کارگاهی است.
قلاویز چپگرد چیست؟
قلاویز چپگرد برعکس قلاویز معمولی کار میکند. رزوهای که ایجاد میکند طوری طراحی شده که پیچ با چرخش پادساعتگرد (چپگرد) سفت میشود.
این نوع رزوه معمولاً در قطعاتی استفاده میشود که حرکت چرخشی یا ارتعاش زیاد دارند. چون اگر پیچ راستگرد روی چنین قطعاتی بسته شود، در اثر چرخش یا لرزش بهمرور شل میشود؛ اما پیچ چپگرد در این شرایط بیشتر سفت میشود.
قلاویز چپگرد برای کارهای زیر ضروری است:
-
قطعات چرخشی
-
چرخ خودرو
-
پروانهها
-
موتورهای الکتریکی
-
شفتها
-
پمپها و کمپرسورها
-
دستگاههای وارداتی
-
خارجکردن پیچ شکسته
بدون قلاویز چپگرد نمیتوان رزوه داخلی مخصوص پیچهای چپگرد را ایجاد کرد.
اگر میخواهید جزئیات بیشتری درباره ساختار، کاربردها و نحوه کار قلاویز چپگرد بدانید، پیشنهاد میکنیم مقالهی «قلاویز چپگرد چیست و چه کاربردی دارد؟ راهنمای کامل آشنایی، کاربردها و خرید بهترین مدلها» را در بلاگ ابزار تیام مطالعه کنید.
قلاویز چپ گرد دو طرفه مدل 1.2-3.4 سایز 50-25 میلی متر
تفاوت ظاهری قلاویز چپگرد و راستگرد
اگر دو قلاویز را کنار هم بگذارید، در ظاهر کلی تقریباً شبیه هستند. اما اگر به جهت دندانهها نگاه کنید، اختلاف مشخص میشود.
قلاویز راستگرد:
دندانهها طوری طراحی شدهاند که هنگام چرخش ساعتگرد وارد فلز میشوند.
قلاویز چپگرد:
دندانهها به سمت خلاف جهت هستند و برای چرخش پادساعتگرد طراحی شدهاند.
بسیاری از سازندهها روی قلاویز چپگرد علامت LH یا عبارت Left Hand حک میکنند تا اشتباه نشود.
تفاوت کاربردی قلاویز چپگرد و راستگرد
کاربرد قلاویز چپگرد و راستگرد در عمل کاملاً متفاوت است و انتخاب درست آنها به نوع پروژه بستگی دارد.
قلاویز راستگرد برای بیشتر کارهای عمومی رزوهکاری استفاده میشود؛ یعنی زمانی که پیچ استاندارد دارید و جهت بستهشدن آن همان مسیر معمولی، یعنی ساعتگرد است. در اکثر پروژههای تراشکاری، سازههای فلزی، قطعات مکانیکی و مونتاژهای روزمره، همین نوع قلاویز نیاز شما را کاملاً برطرف میکند.
اما قلاویز چپگرد زمانی اهمیت پیدا میکند که قطعه تحت چرخش، لرزش یا نیروی دورانی قرار دارد. در این شرایط پیچهای راستگرد بهمرور شل میشوند و تنها راهحل، استفاده از رزوه چپگرد است؛ چون هنگام چرخش، پیچ بهجای باز شدن، سفتتر هم میشود. به همین دلیل در شفتها، پروانهها، چرخ خودرو، پمپها، کمپرسورها و دستگاههای وارداتی از قلاویز چپگرد استفاده میشود. همچنین برای خارجکردن پیچهای شکسته، قلاویز چپگرد بهترین عملکرد را دارد.
تفاوت قلاویز چپگرد و راستگرد از نظر جهت برادهبرداری
جهت برادهبرداری دقیقاً برعکس است. این تفاوت نهتنها در جهت چرخش، بلکه در نوع درگیر شدن دندانهها با فلز نیز اثر دارد.
قلاویز راستگرد ← براده را در جهت چرخش جلو میبرد
قلاویز چپگرد ← براده را در خلاف جهت میبرد
به همین دلیل هنگام کار با قلاویز چپگرد باید در جهت پادساعتگرد چرخاند. اگر کاربر اشتباه جهت را انتخاب کند، قلاویز در همان لحظه میشکند.
کدام برای خارج کردن پیچ شکسته مناسبتر است؟
یکی از کاربردهایی که بسیاری از کاربران نمیدانند، استفاده از قلاویز چپگرد برای خارجکردن پیچهای شکسته است.
وقتی پیچ داخل قطعه شکسته باشد:
-
قلاویز راستگرد، پیچ را بیشتر گیر میدهد و سفتتر میکند.
-
قلاویز چپگرد، با ورود در خلاف جهت، همزمان پیچ شکسته را باز میکند.
به همین دلیل در تعمیرگاهها و کارگاههای خودرو قلاویز چپگرد یک ابزار نجاتدهنده است.
اگر قصد دارید بهصورت عملی یاد بگیرید چگونه پیچ شکسته را بدون آسیبزدن به قطعه خارج کنید، مقالهی «خارج کردن پیچ شکسته با قلاویز چپگرد؛ روش حرفهای کارگاهها برای باز کردن پیچ گیرکرده» یک راهنمای کامل و مرحلهبهمرحله است که میتواند کمک زیادی به شما کند.
جدول مقایسه قلاویز چپگرد و راستگرد
در جدول زیر تفاوت قلاویز چپگرد و راستگرد بهصورت کلی آمده است.
| ویژگی | قلاویز راستگرد | قلاویز چپگرد |
|---|---|---|
| جهت رزوه | ساعتگرد | پادساعتگرد |
| نوع پیچ سازگار | پیچ راستگرد | پیچ چپگرد |
| کاربرد اصلی | عموم پروژهها | قطعات چرخشی و لرزشی |
| احتمال بازشدن پیچ | بالا در لرزش | بسیار کم |
| کاربرد در خودرو | اجراهای معمولی | چرخ، شفت، قطعات دوار |
| تشخیص ظاهری | بدون علامت خاص | علامت LH |
| کاربرد ویژه | رزوه استاندارد | خارج کردن پیچ شکسته |
| قیمت | معمولاً کمتر | معمولاً ۱۰–۳۰٪ بیشتر |
| خطر شکست | کمتر | بیشتر در نتیجه خطای جهت |
راهنمای انتخاب بین قلاویز چپگرد و راستگرد
انتخاب بین قلاویز چپگرد و راستگرد به نوع پروژه و شرایط کاری قطعه بستگی دارد.
اگر رزوهکاری روی قطعات معمولی، سازههای فلزی یا مجموعههایی انجام میشود که پیچ در آنها در مسیر استاندارد سفت میشود، قلاویز راستگرد گزینه مناسبتری است. اما زمانی که قطعه در معرض چرخش، لرزش یا نیروی دورانی قرار دارد و احتمال باز شدن پیچ وجود دارد، استفاده از قلاویز چپگرد ضروری است. این نوع رزوه باعث میشود پیچ برخلاف جهت معمول سفت شود و تحت فشار یا حرکت باز نشود.
خرید قلاویز چپگرد و راستگرد از ابزار تیام
فروشگاه ابزار تیام یکی از کاملترین مجموعهها برای خرید ابزارهای رزوهکاری است.
مزیتهای خرید از ابزار تیام:
-
تنوع کامل قلاویز چپگرد و راستگرد
-
سایزهای متریک و اینچی
-
برندهای معتبر جهانی
-
قیمت مناسب
-
مشاوره تخصصی قبل از خرید
-
ارسال سریع
با شناخت تفاوت دو نوع قلاویز، انتخاب ابزار مناسب سادهتر میشود و ابزار تیام این امکان را فراهم کرده تا مدل موردنیازتان را با خیال راحت تهیه کنید.
جمعبندی
قلاویز چپگرد و راستگرد هرکدام برای کاربرد خاصی طراحی شدهاند.
قلاویز راستگرد برای رزوههای استاندارد و عمومی مناسب است و در اکثر کارگاهها استفاده میشود.
در مقابل قلاویز چپگرد برای قطعات چرخشی، لرزشی یا مواقعی که پیچ نباید باز شود کاربرد دارد و در تعمیرات خودرو و دستگاههای صنعتی نقشی حیاتی دارد.
شناخت تفاوت این دو ابزار باعث میشود کاربران نهتنها رزوهکاری دقیقتری انجام دهند، بلکه ابزار مناسبتری انتخاب کنند و در نتیجه خرید مطمئنتری داشته باشند.
با شناخت تفاوتهای قلاویز چپگرد و راستگرد و آشنایی با کاربرد هرکدام، انتخاب ابزار مناسب بسیار سادهتر میشود. حالا که میدانید برای پروژهتان چه نوع قلاویز لازم دارید، میتوانید مدلهای استاندارد و باکیفیت را بهصورت مستقیم از ابزار تیام تهیه کنید و با خیال راحت رزوهکاری دقیق و بدون خطا انجام دهید.
